De bijleenregeling in ESB besproken

Als reactie op het in het ESB opgenomen onderzoek naar de samnehang van "overwaarde en verbouwingskosten" d.d. 26 april 2018 (www.esb.nu) wordt door de auteurs Van Dijk (CPB) en Voogt (AVM een aantal aannames gedaan waar op valt af te dingen. In het FD van 2 mei is dit onderzoek aangehaald en komt ook naar voren dat er kennelijk veel mensen hun aangifte onjiust invullen op het punt van de eigen woning (ivm bijleenregeling).

Mijn reactie op de getrokken conclusies treft u hierna en heb ik tevens op de site van ESB geplaatst!

"Nog meer ontbrekende verklaringen? Zowel gedrag, de verhoging van de fiscale aftrekbaarheid bij verbouwleningen als een "oude" maar niet onbelangrijke regeling tot 2010 die in de onderzoeksperiode is gelegen!!

1. Zou het kunnen dat bij een zekerheid van geïnvesteerd eigen vermogen er ook een "zekere" (meer)opbrengst wordt verwacht? Is het niet zo dat verbouwingen als vuistregel voor circa 50% waardeverhogend werken? Dan wil je zeker zijn dat je investering plus verbouwkosten niet leiden tot een resterende schuld bij de bank..!? En laat die situatie zich nou voordoen als er met veel overwaarde wordt gefinancierd. Economisch gezien wellicht niet slim om een minder goede investering te doen, maar de uitkomst met schuld bij de bank kon hier wel eens mede een verklaring zijn.

2. Andere reden: als bij verbouwleningen de rente wél tot aftrek leidt, kan dat eveneens een eenvoudige verklaring zijn (die dan mogelijk niet door economen kan worden verklaard: irreëel gedrag is volstrekt gebruikelijk maar waarschijnlijk lastig te verklaren vanuit logische aannames).

3. Fiscaal ander argument of onkunde...

Over de invulling van de aangiften kunnen we snel zijn: de bijleenregeling is dermate complex, dat de toepassing in veel gevallen buiten de de schuld van belastingplichtigen tot fouten leidt. Als dat al het geval is!? Er is namelijk nog een niet onbelangrijke fiscale noot: het toch niét verplicht fiscaal hoeven investeren van de overwaarde bestond als een bijzondere regel tot 2010!

Indien de nieuwe aankoop niet hoger was dan de eigen woningschuld van de oude woning, mocht je toch de oude schuld als "bodem"schuld aanhouden. Deze "kleiner wonen regeling" bestond als bedoeling om ouderen niet te verplichten bij het kleiner wonen op de oude dag om hun gehele overwaarde in te brengen in de nieuwe lening. Zij mochten de oude grens van de schuld als fiscaal minimum gebruiken en de overwaarde dus zelf behouden. Dit zal ook door andere doelgroepen dankbaar zijn toegepast.

Voorbeeld (tot 2010!):

X verkoop woning voor 250.000, schuld (EWS) bedroeg 200.000. Nieuwe "kleinere aankoop" van 210.000, schuld volledig. Eigenwoningreserve bedraagt 50.000. Fiscaal bedraagt de EWS dan tóch als bodem de "oude EWS", zijnde 200.000. Slechts 10.000 van de nieuwe lening wordt in box geplaatst. De 50.000 kan daar voor 10.000 worden aangewend, maar fiscaal is dat niét verplicht."

mr Frits van der Kamp, fiscaal adviseur familievermogensrecht